رئیس انجمن علوم خاک ایران با اشاره به ضرورت آگاهی بخشی به کشاورزان در مورد ضرورت استفاده از روش‌ها و فناوری نوین در کشاورزی در راستای حفاظت از خاک، سهم استفاده از کود و سم باکیفیت را در افزایش حاصلخیزی خاک و افزایش محصول، قابل توجه دانست.

دکتر منوچهر گُرجی، رئیس انجمن علوم خاک ایران امروز در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس ( لینک اصلی خبر در اینجا) با بیان این که برای حفاظت و مدیریت خاک کشور مجموعه‌ای از اقدامات باید در دستور کار قرار گیرد، اظهار کرد: نخستین گام در بحث حفاظت و مدیریت خاک کشور این است که با توجه به تصویب قانون حفاظت خاک در مجلس، آئین اجرایی این قانون باید توسط هیات وزیران تدوین و مصوب شود. خوشبختانه این قانون در خرداد ماه سال 98 به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید و به عنوان قانون درآمد؛ اما لازم است تمهیدات اجرای آن توسط دولت هر چه زودتر مهیّا شود.

وی گام دوم اساسی در مدیریت و حفاظت خاک کشور را تعریف برنامه‌های ملی و تخصیص بودجه‌های لازم در این خصوص برشمرد و افزود: مواردی همچون مطالعات خاک، افزایش ماده آلی خاک، بحث حفاظت خاک و کنترل فرسایش و رسوب، مدیریت بهینه خاک‌ها از نظر کوددهی، شخم، نوع بهره برداری و رعایت اصول علمی بهره‌برداری باید در آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها بعد از تدوین آئین‌نامه اجرایی توسط هیات وزیران، تهیه شده و در اختیار همه کاربران قرار گیرد.

گُرجی در تشریح اقدام لازم دیگر برای حفاظت خاک بیان کرد: وزارتخانه‌های مختلف مثل وزارت صنعت، معدن و تجارت در ارتباط با بهره برداری از معادن، و وزارت راه و شهرسازی در رابطه با فعالیت‌های عمرانی مسکن و شهرسازی و جاده‌سازی و ... باید مسائل مربوط به حفاظت خاک را رعایت کنند که این امر نیز آئین‌نامه‌های خاص خود را می‌خواهد و در دنیا این آئین‌نامه‌ها وجود دارد، به این معنی که وقتی جایی معدن‌کاری، شهرسازی یا جاده سازی می‌شود، اجازه نمی‌دهند در اثر این فعل و انفعال، خاک آن منطقه تخریب شود و اگر خاک آن محدوده تخریب شد، باید اقدامات لازم برای اصلاحات لازم روی خاک آن منطقه انجام شود. وزارت جهاد کشاورزی نیز باید اقدامات و برنامه‌های لازم درباره نحوه استفاده از مراتع و جنگلها و اراضی کشاورزی به گونه‌ای که موجب فرسایش خاک نشود را در دستور کار قرار دهد.

رئیس انجمن علوم خاک  با اشاره به ضرورت تدوین برنامه‌های ملی حفاظت از خاک افزود: یکی از این برنامه‌ها، برنامه‌ ملی افزایش ماده آلی خاک است که در برنامه ششم توسعه نیز بر تدوین آن صحّه گذاشته شده بود ولی هنوز برای آن بودجه ای تعیین نشده است. 

وی افزود: تدوین و اجرای برنامه ملی حفاظت خاک و برنامه ملی کنترل فرسایش و برنامه‌های ملی توسعه کشاورزی حفاظتی و برنامه های دیگر از این دست نیز باید با جدّیت در دستور کار قرار گیرد.

وی درباره خسارت وارد شده به خاک اراضی کشاورزی از سموم و کودهای فاقد کیفیت، گفت: برآورد علمی دقیقی در مورد میزان خسارات وارد شده به خاک اراضی کشاورزی از محل سموم و کودهای غیراستاندارد و بی‌کیفیت وجود ندارد. همچنین برآوردی در مورد خسارت‌های وارده به اراضی کشور از محل استفاده از کود و سم مازاد بر نیاز در دست نیست؛ چرا که کار مطالعاتی و کارشناسی علمی و دقیقی در این زمینه انجام نشده است، با این حال تردیدی نیست که بخشی از کود وسم وارد شده به اراضی کشور کیفیت لازم را ندارد و این کود و سم بی‌کیفیت یا مازاد بر نیاز، قطعا علاوه بر خسارت به خاک اراضی، وارد زنجیره غذایی مردم می‌شود و سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد و چه بسا سهمی از افزایش شیوع بعضی بیماری‌ها مثل سرطان در کشور نتیجه استفاده از همین کود و سم‌ها باشد.

گرجی با بیان این که مدیریت پایدار خاک در یکی از زیرمجموعه‌های خود حاصلخیزی و تغذیه خاک را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد که به ازای آن محصول نیز ۵۰ درصد افزایش می‌یابد، افزود: کود و سم مناسب و باکیفیت سهم به سزایی در حاصلخیزی و افزایش محصولات کشاورزی دارد. توصیه ما این است که کشاورزی ما بیشتر به سوی کودهای آلی سوق پیدا کند و در مورد سم نیز به سموم کمتر خطرناک و سموم بیولوژیک و غیرشیمیایی حرکت کنیم.

رئیس انجمن علوم خاک  با بیان این که متولی خاصی برای مدیریت پایدار خاک در کشور وجود نداشته است، تصریح کرد: امیدواریم با تصویب قانون حفاظت خاک شاهد تحول در این حوزه باشیم.

گُرجی با تاکید بر این که استفاده از دانش و فناوری نوین می‌تواند در مدیریت و حفاظت بهینه خاک کشور بسیار اثربخش باشد، افزود: تولید و استفاده از سموم و کودهای جدید که کارایی بهتر و مضرات کمتری برای خاک دارند، استفاده هر چه بیشتر از کودهای آلی که با کمک فناوری نوین خواص بهتری یافته اند، فناوری‌هایی که عملیات شخم و بذرپاشی را بهینه تر انجام می‌دهند، سیستم های آبیاری نوین، روش‌ها و سیستم‌های پیشرفته تسطیح اراضی و ... از جمله مصادیق استفاده از دانش و تکنولوژی نوین برای حفاظت و مدیریت خاک کشور است که باید در دستور کار متولیان بخش کشاورزی قرار گیرد.

وی با بیان این که از نظر کارشناسی و علمی در حوزه علوم خاک و مدیریت پایدار خاک اقدامات علمی خوبی در کشور انجام شده است و محققان ودانشمندان خوبی در این حوزه داریم، خاطرنشان کرد: متاسفانه این اقدامات در سطح نظری باقی مانده و به حوزه اجرا وارد نشده که باید در مورد اجرایی کردن این دانش، در سطح ملی جدی‌تر عمل کرده و یافته‌های علمی را به صورت عملی برای کشاورزان اجرا کنیم.

گُرجی اهمیّت حضور کشاورزان در رویدادهای نمایشگاهی کشاورزی این حوزه همچون هفتمین نمایشگاه تخصصی نهاده‌های کشاورزی تهران در 17 تا 20 دی ماه جاری در مجتمع نمایشگاهی گفتگو را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: بدون‌شک کشاورزان هر چه با کارشناسان، مراکز علمی - تحقیقاتی و نمایشگاه های تخصصی حوزه کشاورزی ارتباط بیشتری داشته باشند، ذهنیت  آنها نسبت به استفاده از دانش و فناوری و نهاده‌های جدید در کشاورزی آمادگی بیشتری پیدا می‌کند و کشاورزی کشور هم از این تحول سود می‌برد.