هندوانه نوعی بوته و میوه از تیره کدوئیان و دسته صیفی ‌جات است که در جالیز رشد می‌ کند. منشأ آن آفریقای جنوبی است. گیاهی پهن برگ، یک ساله و یک پایه است. پوست هندوانه، ضخیم، صاف و سبز رنگ است و معمولاً راه‌ راه‌ هایی به رنگ سبز تیره یا نقاط زرد رنگ دارد. گوشت آن شیرین و آبدار معمولاً به رنگ قرمز پررنگ یا صورتی است. گاهی ‌اوقات هم گوشت آن به رنگ نارنجی، زرد یا سفید است. دانه‌ های زیادی دارد که ممکن است سفید و نرم یا سیاه و سخت باشند.

تلاش ‌های قابل توجهی برای تولید انواع مقاوم به بیماری و انواع بی ‌دانه یا با دانه ‌های سفید قابل هضم صورت گرفته ‌است. بسیاری از ارقام آن می ‌توانند ۱۰۰ روز بعد از کاشت، میوه کامل تولید کنند. میوه را می ‌توان خام خورد یا ترشی انداخت یا پوست آن را پخت.

سطح زیر کشت آن در ایران 132 هزار هکتار است  و تنها 2 درصد از سطح زیر کشت جهانی این محصول است.  در حدود 75 تا 80 درصد هندوانه دنیا در چین کاشته و تولید می شود. بیشترین سطح زیر کشت پس از چین متعلق به روسیه است که تفاوت زیادی با ایران ندارد.

ایران سالانه در حدود 3.8 میلیون تن هندوانه تولید می کند و از این حیث نیز در مقام سوم دنیا قرار دارد. با این تفاوت که به جای روسیه، ترکیه مقام دوم را در اختیار دارد.

اما راندمان تولید هندوانه در ایران 28.7 تن در هکتار است . این یعنی قرار گرفتن در مقام سی و چهارم دنیا ، پس از کشور هایی چون فلسطین اشغالی، تونس، بحرین، اسپانیا، کویت و...... این رقم برای فلسطین اشغالی 67.8 ، برای بحرین 56.1  و برای اردن 43.7 تن در هکتار است.

گرچه  در چهار سال گذشته افزایشی نسبی در عملکرد اتفاق افتاده که به دلیل استفاده از ارقام مناسب بوده است، با این حال ، به نظر می رسد باید در الگوی کشت محصولی با چنین نیاز آبی بالا و روش های کاشت و آبیاری  و ارقام مورد استفاده تجدید نظری اساسی  به عمل آید.  توسعه کشت های گلخانه ای نیز می تواند عملکرد در واحد سطح را افزایش دهد.

میزان صادرات هندوانه از ایران در سال های اخیر متغیر بوده  است ولی می توان گفت در چند سال اخیر به طور متوسط سالانه  250 هزار تن هندوانه  صادر شده است. از نظر حجم صادرات ایران مقام هفتم را دارد.  مکزیک، اسپانیا، ایتالیا بیشترین صادرات را دارند. با در نظر گرفتن میزان آب مصرفی برای این محصول و قیمت نه چندان زیاد و در نتیجه ارز آوری نسبتاً کم  آن، شاید بهتر باشد سطحی از زمین که برای تولید این حجم هندوانه اشغال شده است ( تقریبا معادل با 8000 هکتار) به محصولات پر بازده تر و استراتژیک تری مانند چغندر قند یا نیشکر یا برخی صیفی جات دیگر اختصاص یابد.

#اقتصاد برای کشاورزی، برای ایران